گـالـری تصـاویـر استـاد مـحمد بـهرامـی

شاهنامه امیر کبیر در سال 1350 توسط انتشارات امیر کبیر و به همت والای مرحوم آقای‌ عبدالرحیم جعفری. به طبع و نشر رسید از اینرو کار طراحی کتاب شاهنامه و نقاشی تابلوهای آن و چهره فردوسی به دست استاد محمد بهرامی، نقاش خلاق و مبتکر و نو آور معاصر ایران سپرده میشود. استاد بهرامی که خود از ارادتمندان صمیمی اشعار فردوسی است از خاطرات خود چنین میگوید: هنگامی که ناشر کتاب (مرحوم اقای جعفری) برای تهیه تصاویر شاهنامه به من رجوع نمود ، با اشتیاق زیاد پذیرفتم. من که همواره برای نقاشی در جستجوی میدانی وسیع و سرچشمه هایی اصیل و غنی برای گرفتن الهام بودم ، از این پیشنهاد استقبال کردم و از ایشان وقت خواستم تا بر مبنای داستان‌های شاهنامه با فراغت و مطالعه بیشتر تابلوهایی در خور و شان این مجموعه عظیم بسازم. با اینکه بارها شاهنامه را خوانده و تحت تأثير هنر شگرف و جادویی آن قرار گرفته بودم ، این بار با دقت بیشتری داستانهای آنرا مطالعه نمودم. در این زمان بیشتر متوجه شدم که در برابر خود، چگونه دنیایی از هنر و چه اقیانوسی بیکران و منبعی عظیم و تمام ناشدنی از داستانهای شورانگیز و حماسه های با شکوه و جاودانه ای دارم. شاهنامه فردوسی آینه‌ی معنی نمای تاریخ ادب و هنر، رویاها و بلند پروازیهای تاریخ اجتماعی و فرهنگی و حماسه شور انگیز کشش ها و کوشش‌های مردم ایران در جریان این تاریخ است، بدین روی تحت تاثیر جاذبه‌های شاهکار فردوسی تصمیم به ایجاد کاری بزرگ و در خور شاهنامه فردوسی گرفتم. برای ترسیم این صحنه‌های‌ جاودانی با تمام وجود خود کوشیدم. عظمت خدایی قهرمانان شاهنامه ، نقشی که انسانهای بزرگ، عشاق نامدار، سرداران دلیر، قهرمانان، فلاسفه و حکما که همگی انسانهایی از نژاد ماايرانی و ظاهراً شبیه خود ما بودند در این کتاب عظیم دارند، عظمت تخیلات و رؤیا های فردوسی و حماسه‌وعظمت تخیلات و رؤیا های فردوسی و حماسه‌های جاودانه مخلوق او، بزرگترین انگیزه من در مصور ساختن داستانهای شاهنامه بوده است. هنگام مطالعه و اتود برای یافتن شیوه ای در خور و متناسب برای نقاشیهای شاهنامه هنر کاملا دکوراتیو مینیاتور ایران و مکاتب مختلف آن با تمام جلال و شکوه و امکاناتش ضمن اینکه عظیم ترین میدان را برای جولان در عرصه هنر نقاشی ازنقطه نظر تکنیک، نشان دادن زیب و زیورها، اینه‌ی و نمودهای قابل دید. طبیعت در اختیار من قرار می‌داد نمیتوانست از هر جهت مرا راضی کند. از هنر ملی مینیاتور ایران تکنیک ساخت و ساز و فرم‌های بی نظیر سمبلیک آنرا گرفتم و رفته رفته آنها را. با شیوه کار خود تطبیق دادم و آنان را بهم آمیختم. سبک مخصوص کارهای نقاشی من با گرایش مخصوص آن به. نوعی سوررئالیسم میتوانست مدد کارم برای طراحی صحنه‌های شاهنامه باشد و هنگام رنگ آمیزی در حد امکان رنگ‌های تازه و ترکیبات جدید و متناسب بکار بردم. خلاصه اینکه اشعار فردوسی چنان روح ماجراجو، تسکین ناپذیر و تازه پسند مرا برانگیختند که مصمم به خلق شیوه‌ای نو در هنر نقاشی ایران گشتم. قبل از هر چیز مطالعه تاریخ هنر وتمدن ایران را مجدداً از سر گرفتم، به تمام موزه های دنیا که آثار ایران در آنجا بود سر زدم، روزها و ساعت‌ها وقت خود را صرف طراحی از روی اثار باستانی، مجسمه‌ها و ابنیه های ایران نمودم .

برای یافتن شکل و طرح تقریبی صورتها و اندام و تناسبات آریایی مردم این مرزوبوم، برای آشنایی کامل به طرح البسه، نوع پارچه و نقوش. مختلف آن ها، کليات و جزئیات طرح ساختمان‌ها، سلاحها،افزار و سایر وسایل و لوازمی که مردم هنرمند ایران برای باشکوه‌تر کردن زندگی خود پدید آورده بودند بهر جا که میتوانستم سر زدم. و بالاخره به پیروی از غريزه باطنی خود سعی نمودم در این نقاشی‌ها اثری از نفوذ مغول و عرب وجود نداشته باشد. اینجا صورت و اندام آریایی فریدون مصور شده است ، زال دیگر آن پیرمرد جوکی نیست ، رستم سمبل شجاعت، جوانمردی و پهلوانی ایرانیان برای اولین بار در این نقاشی ها عظمت و صلاب افسانه‌ای خود را باز یافته است و منیژه چهره زیبای زنان آریایی را دارد . طرح کتاب ، ستون بندی و میزانپاژ صفحات که اشعار بصورت دو ستون بلند و کشیده و در وسط تشعیری بس زیبا قرار دارند ، بسیارتازه ، دلپذیر و در عین حال مجلل میباشد . من عقیده داشتم هر آنچه بنام هنر تجسمی در این کتاب پدید می‌آید باید تازه ، مجلل و تا سر حد امکان اصیل و ملی باشد . باید در تزئینات و تصاویر حماسه‌های تاریخ ملت ایران هنر تزیینی این ملت نیز همه جا به چشم بیننده بیاید ، از اینرو طرحی جدید که عبارت از دو ستون بلند و کشیده و متناسب با کاخ بلند شعر فردوسی (پی افکندم از نظم کاخی بلند .....) است با رنگ آمیزی تازه اي برای‌ متن‌ صفحات و تشعیرهای آن پدید آوردم . در ساخت چهره و پرتره فردوسی پس از مطالعه‌ در زندگاني، هنر ،صفات و شخصیت و روحیات عالی فردوسب صورتی استادانه از این شاعر بلند پایه‌ ساخته و تذهيب و تشعیر اطراف آن را نیز شخصا پرداخته و کوشیده ام تمام نبوغ هنری بلند نظری ها و صفات عال (( استاد فرزانه طوس )) را در این تصویر متجلی سازم . در طراحی کتاب و آستر آن نیز حد اعلای ذوق و پختگی یک هنر اصیل ایرانی را رعایت کرده و سعی کردم کاخ بلند فردوسی را در روی جلد با ستونهای بلند نام شاهنامه را باز نویسی کنم . کارهای عکاسی ، تهیه فیلم ، تفکیک رنگها ، رتوش ، چاپ، صحافی کتاب را در سازمان معتبر و بزرگ و مدرن هنرهای گرافیک و چاپ شرکت گوتنبرگ که خود شخصاً آن‌را بوجود آورده بودم انجام دادم . در آن زمان گوتنبرگ با تمامی امکانات وتجهیزات فنی به مدت یکسال و با دقت تمام فیلمهای رنگی نقاشیها و تذهيب ها و تشعیرها را که اکثراً بیش از چهارده رنگ چاپ شده است تهیه نمود و در چاپخانه 25 شهریور برای چاپ طلای این کار با همکاری متخصصین برجسته به چاپ طلا برای این کتاب عظیم همت گماشت . چاپ ، صحافی و جلد سازی این کتابدر نوع خود بسیار نفیس و منحصر به فرد است و مظهر تکامل و ترقیات هنرهای گرافیک و چاپ در ایران به شمار می‌آید . در تمام مدت کار عکاسی ، تفکیک رنگها ، رتوش و چاپ این کتاب آقای محمد بهرامی استاد هنرهای گرافیک ایران و موسس چاپخانه گوتنبرگ و استاد مسلم مینیاتور و نقاش معاصر ایران از نزدیک نظارت تمام امور را بر عهده داشته و با سلیقه و حساسیت هر چه تمامتر و با تلاش خستگی‌ ناپذیر شاهکار هنری شاهنامه فردوسی امیر کبیر را بوجود آورده است ، که هنوز پش از گذشت نیم قرن و با پیشرفتهای صنعت چاپ کتابی به این کیفیت و کمیت و مجلل در ایران بوجود نیامد . شایان ذکر است که لوگوی بی نظیر و جاودان امیر کبیر (سرباز هخامنشی سوار بر ارابه چهار نعل انرا میراند ) نیز ساخته و پرداخته استاد محمد بهرامی میباشد